KURUCAY KÖYÜ TARİHÇESİ
İlçenin Kuzeyinde bulunan Kuruçay Köyü ile ilgili olarak Kuruçay İlçesi İle ilgili Kitabın tarih
bölümünde bahsedilmiştir.Ancak Köyler Bölümünden bahsedilmesi gerekir düşüncesiyle Kuruçay'ın
kuruluşu (tarihi) Kültürü,Altyapısı,dünü bugünü hakkında bilgi vermeyi uygun görmekteyiz.
Osmanlı döneminde Erzurum Vilayetinin Erzincan sancağına bağlı olan Sancağın batı ucunda yer alan
Kuruçay Kazası kuzeyden Refahiye,doğudan Erzincan Merkez,güneyden Kemah kazası ve Mamuret-ül-Aziz
(Elazığ) vilayeti ile batıdanda Sivas vilayeti ile çevrili idi.İdari bakımdan 3 nahiyeye 61 köye
ayrılmıştı.Hane sayısı 1799 toplam nüfusu 13488 kişi idi.kazada 1 medrese 24 sibyan Mektebi vardı.
Kaza Merkezi Kuruçay kasabası Erzincan'ın 77 km. batısında hemen yakınında karasuya dökülen
kuruçay adlı bir nehir (çay) üzerine kurulmuştu.kazanın başlıca sanayi kolları halı ve aba türünde
yünlü kalın kumaş dokumacılıktı.Ayrıca Kapı perdesi olarak kullanılan fötr kumaşı ve diğer
döşemeli kumaşlar dokunuldu.İlçe Merkezinde 12 camii 1 medrese ile 4 kilise ve 1 manastır
vardı.1939 Yılında bucak haline gelen kuruçay o günden günümüze kadar gerek ekonomik,Gerekse
sosyal yönden çöküntü içerisine girmiştir.Kuruçay adı geçmiş tarihi ile gelecek nesillerin
unutamayacağı bir isim olarak devam edecektir.Kuruçay İlçe ve Bucak dönemlerinde Kurulan Salı
pazarı halen aynı gün toplanılarak küçükte olsa eski hatıralarını canlandırmaktadır.O Dönemde
rivayetlere göre Kuruçay pazarı bölgenin ticari ve ekonomik açısından en canlı
pazarlarındandır.Modern nakil vasıtalarının olmadığı o dönemde katır,at,kısrak,öküz arabası,eşek
ve diğer hayvanların Salı pazarında oluşturduğu kalabalıklar neticesinde yer sıkıntısının
çekildiği,hayvan bağlanacak yerlerin kalmadığı rivayet edilmektedir.Buraya canlılık getiren bu
Pazar bölgenin en büyük alışveriş merkezi durumundadır.1939 yılından sonra Bucak durumunda bulunan
Kuruçay bu pazarını 1960-1970 yıllarına kadar devam ettirmiştir.Daha sonra Köy Statüsüne gelen
Kuruçay gerek ticari gerek sosyal yönden orada yaşayan insanlar açısında pekde cazip
değildir.Kuruçay İliç Refahiye karayolu üzerinde bulunan köyün yolu Asfalttır.Tepeler arasında
Kuruçay çayı üzerinde kurulan köy Güngören, Çörekli, Çayyaka, Özlü,Köyleri ile sınırdır.
Nüfusu 1980 yılında 471,1985 yılında 321,1990 yılında 1254,1997 yılında 133 kişidir. Kuruçay'da
Eğitim ve öğretime resmi kayıtlara göre 1965 yılında başlanmış,Ancak daha önce kuruçay da Eğitim
ve öğretime ne zaman başlandığı belli değildir.Şu anda Kuruçay köyü İlköğretim okulu eğitim ve
öğretime devam etmektedir.
Kuruçay'da bir adet sağlık ocağı ve Lojmanları mevcuttur.İliç Jandarma Komutanlığına bağlı 1 adet
jandarma Karakolu,1 adet PTT acentesi mevcuttur.Elektrik enerjisi mevcut olup İçme suyu
şebekedir.Yine Kuruçay da Bir kahvehane 1 tane Fırın,1 adet Un Değirmeni,şu anda işletilmeyen 1
tane petrol ofisi bayii,ayrıca İlçe Müdürlüğüne ait 2 katlı hizmete açılmamış grup teknisyenliği
binası 1919 yılında hizmete açılmış bir camii bulunmaktadır.Kuruçay'ın Tardere Mezrasında ise İçme
suyu, elektrik ve Telefon hizmetleri ile 1 camii vardır.Tardere mahallesindeki heyelan nedeniyle
Devlet tarafından yaptırılan Afet Konutları da mevcuttur.Köyün Geçim
kaynakları;Tarım,Arıcılık,Meyvecilik,Büyükbaş hayvan yetiştiriciliği ve gurbetçiliktir.tarım
ürünlerinin buğday,arpa fig yonca meyve olarakta elma,kayısı,dut,armut ve diğer yetişen meyveler
gelmektedir.Bunların Pazar payı çok azdır.Yine Büyük baş hayvancılığı İhtiyaca göre yapılmakta
olup Pazar payı azdır.Kuruçay Merkezde ikamet eden vatandaşların bakkal dükkanları ayrıca
işletmecilik yapan (Minübüs,Otobüs) esnaf vardır.Köyün diğer nüfusu genelde gurbetçidir.
İstanbul'da bulunan bu insanlar Ticaret ve çeşitli iş kollarında çalışmaktadırlar.Köyde kadın
giyimi başa örtülen Çar dediğimiz beyaz bez,dolak,urupluk,omuzlara kadar inen bir şal el dokumalı
renkli çoraplar,3 peşli entari ve Çıtarı giyinilmektedir.Yine Genç kızların saçlarına taktığı
kaytanlar mevcuttur.Ancak bugün itibariyle bunlara rastlamak çok zayıf bir ihtimaldir.Şu andaki
giyim Başörtüsü yelek,kazak,etek gibi günün giysilerinden ibarettir.
Erkek giyimi eskiye göre Zıpka kilot Pantalon,Yuvarlak yakalı gömlekler, Potin dir.Şimdi ise ceket
pantolon yelek kaskettir.Köyde düğün adetleri genelde görücü usulü ile evlenme yapılmaktadır.kız
ile oğlanın birbirini istemeleri neticesinde oğlan tarafı kız tarafından kızı ister.kız tarafı
kabul ederse söz kesilir ve aileler arasında nişan yapılır.Düğünlerde kadınlar ve erkekler farklı
şekillerde eğlenirler.Düğünler yemekli davul ve zurnalı olur.Kına gecesi yapılır.Ertesi gün gelin
alınmaya gidilir.Doğumla ilgili gelenekler;doğan çocuk ziyaret edilir hediye götürülür.Ebesi
tarafından çocuğa göbek ismi verilir.Köyde Cenaze törenleri;Cenaze olduğu gün köylü o gün işe
gitmez,Cenaze Defnedilir, başsağlığı dilenir.
Tarihi yapılar olarak Ahşap yapılarda Osmanlı mimarisini görmek mümkündür.Bu yapılar tahta üzerine
oyma tahta üzerine işlemeli desenler,evin içinde ise oturma gruplarında ve misafir odalarında
kullanılan ahşap malzemeler ile yapılmıştır.Buna benzer pek çok bina mevcuttur.Osmanlı döneminden
kalma bir tane tarihi hükümet konağı bulunmaktadır.Bu bina koruma altına alınmıştır.Yine eski
dönemlerde Kuruçay'da yaşayan ağa ve bey tabir edilen kişilere ait konaklar mevcuttur.Köyün
İstanbul da kurulu bulunan Derneği vardır.Kuruçayın geçmiş tarihinde önemli olaylar meydana
gelmiştir.Kazımkarabekir paşanın 1918 yılında Kuruçay'a geldiği,1 gece burada kaldıktan sonra
Sünübelinden Refahiye ye geçtiği hatıralarından anlaşılmaktadır.yine Mahmut Boloğlunun Erzurum
Kongresi eserinde Kurtuluş Savaşından önce Erzurum Kongresinin Kuruçayda Kuruçaylı Şevke efendinin
delege olarak bu Kongreye katıldığı söylenilmektedir.Ören Kalesi Mevcuttur.Hakim bir noktaya
yapılmış dört-beş gözlü evler vardır.Kimler tarafından yapıldığı bilinmemektedir.Ayrıca Osmanlı
döneminden kalma birkaç tane mezar vardır.Meşhur Yemekleri;Keşkek,Yahni,Kuru fasulye,Bulgur
Pilavı,tarhana Çorbası ayranlı aş tır.
Ayrıca Kurucay Köyümüzün bir tek sitesi vardır
